نقش درخت طوبی در تولّد حضرت فاطمه (س)
03 آذر 1399 - 14:50
بازدید 2754
پ
پ

نقش درخت طوبی در تولّد حضرت زهرا (س)

به دلیل اهمّیت موضوع و نقش طوبی در تولّد و ازدواج آن حضرت، به توضیح مختصری در مورد طوبی و چند نمونه از احادیث آن اشاره می‌گردد.
در زبان هندی و حبشی، طوبی یکی از نام‌ های بهشت است و اصل مادّه ی آن به معنای دوری از آلودگی ظاهری و باطنی است و متضادّ آن خَبُثَ می‌ باشد. مرحوم طبرسی در تفسیر خود، ده مورد معنی را در زیر آن می ‌آورد. در مجموع می ‌توان گفت هر کدام از آن موارد به جنبه ‌ای از آن اشاره دارد.

واژه طوبی به همراه مشتقّاتش پنجاه بار در قرآن کریم به کار رفته است. خود این واژه، به طور اختصاصی در آیه 29 «سوره رعد» آمده است:  « طُوبَىٰ لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ»


 طوبی و حضرت فاطمه (س)

در مورد تولّد حضرت فاطمه (س) و کیفیّت پیش از آن و همچنین زندگی و ازدواج آن حضرت در ارتباط با شجره ی طوبی احادیثی آمده که به اختصار به چند مورد از آنها اشاره می ‌کنیم تا پرده ‌ای دیگر از حقیقت طوبی و نقش طوبی در تولّد آن بانو، برای ما برداشته شود.

پیش ‌تر بیان گردید که پیامبر اکرم (ص) ماجرای ورود به بهشت و خوردن میوه درخت طوبی و تبدیل آن به نطفه ی صدّیقه کبری (س) را برای عایشه و (زنان دیگر خویش) بیان کرد. در آخر حدیث آمده: 

«فَکُلَّما اِشتَقتُ اِلی الجَنَّۀِ قَبَّلتُها وَ ما قَبَّلتُها الّا وَجدتُ رائحۀَ شجرۀِ طوبی مِنها، هِی حوراءُ انسیۀُ؛

پس هر گاه که مشتاق بهشت می‌‌ شوم، او را می‌بوسم و بوی درخت طوبی را استشمام می ‌کنم. او [حضرت فاطمه (س)] فرشته ‌ای با ظاهر انسانی است.»

این حدیث، بسیار مشهور و معروف است که بیان می ‌کند حضرت فاطمه (س) چه تناسبی با درخت طوبی دارد. فاطمه ی زهرا (س) در حدیثی این‌ گونه معرّفی شده است: 

«الصدّیقۀُ الکبری، راحۀُ روحِ المصطفی، حامِلۀُ البَلوی مِن غیرِ فزعٍ وَ لا شَکوی وَ صاحِبَۀُ شَجَرَۀِ طُوبی؛

صدّیقه ی کبری، آرامش روح پیامبر (ص) و حمل‌ کننده بلاها بدون گِله و شکایتی و جزع و فزع و صاحب درخت طوبی است.»


صدّیقه ی طاهره، حضرت فاطمه (س) در خطبه مفاخره خود با همسرش امیرالمؤمنین، علی (ع) در عباراتی خود را این ‌گونه معرفی می ‌کند: 
«انا ثمرۀُ فُؤادِهِ [فؤادِ النّبی(ص)] و عُضوٌ مِن اَعضائِهِ و غُصنٌ مِن اَغصانِهِ … انا اِبنۀُ سدرۀِ المنتهی … اَنَا الشَجَرۀُ الّتی تخرُجُ آکلُها، اَعنی الحسنَ(ع) و الحسینَ(ع)؛

من میوه قلب پیامبر (ص) و عضوی از اعضای او و شاخه‌ ای از شاخه ‌های آن هستم. من دختر سدره المنتهی هستم. من درختی هستم که میوه‌ هایش خارج می ‌گردد؛ منظورم حسن(ع) و حسین(ع) است.»

در مورد ازدواج حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع) و حضرت فاطمه (س) «مَرَجَ البَحرَینِ یلتَقِیانِ» باید گفت که چون حضرت فاطمه زهرا (س) صاحب عصمت بود، کُفو او نیز باید صاحب عصمت باشد و مرد غیر معصوم را بر زن صاحبِ عصمت راهی نیست. در ازدواج آنها همانند ازدواج پیامبر (ص) و حضرت خدیجه (س) آمده که «درخت طوبی» از جانب خداوند دستور یافته که دُرهای خود را نثار بهشتیان کند. در اینجا بود که پیک مخصوص، پیدایش حسن(ع) و حسین(ع) را در اثر این ازدواج به پیامبر گرامی(ص) نوید می‌ دهد: 
«سَیُولدُ مَنها وَلَدان سَیِّدا شِبابِ أهلِ الجنَّۀِ و بِهِما تَزَیَّنَ اهلُ الجنّه؛

از آن ازدواج، دو سرور جوانان اهل بهشت متولّد خواهند شد که به‌ وسیله آن دو مولود، اهل بهشت تزیین می ‌شوند.»

صاحب «المناقب» در مورد درخت طوبی و ازدواج حضرت فاطمه (س) می ‌آورد: 

«نَصَبَ الجلیلُ لجبرئیل مِنبراً فی ظِلِّ طُوبی مِن مُتونِ زبرجدِ/ شَهِدَ الملائکۀُ الکِرامُ وَ رَبُّهُم وَ کَفَی بِهِم وَ بِرَبِّهم مِن شُهَِّدِ/ وَ تَنَاثَرَت طُوبی علیهم لؤلؤاً وَ زَمرُّداً مُتَتابِعَاً لَم یَعقِد/ وَ مَلاکُ فاطمۀَ الذی ما مِثله فی متهم شَرَفٍ و لا فی منجِد؛

در بحث ازدواج حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع) و حضرت فاطمه (س) علاوه بر درخت طوبی، درخت سدر نیز مأمور نثار کردن دُر‌ها و یاقوت ‌های خود به میمنت این ازدواج شد.

عن جابرِ بنِ عبد الله، قال لمّا زوَّجَ رسول‌الله(ص) فاطمۀَ(س) مِن علیٍ(ع) أتاهُ ناسٌ مِن قُریش فَقَالُوا إنَّکَ زَوَّجتَ علیاً بمهرٍ خسیسٍ فَقالَ ما أَنا زَوَّجتُ علیاً، وَ لکنَّ اللهَ ـ عَزَّوَجَلَّ ـ زَوَّجَهُ… ، أَوحی اللهُ إلی السِّدرۀِ أن انثری ما عَلیک، وَ نَثَرت الدُرَّ و الجواهرَ و المَرجانَ…؛
از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده است، هنگامی که پیامبر (ص) حضرت فاطمه (س) را به ازدواج امیرالمؤمنین (ع) درآورد، گروهی از قریش نزد وی آمدند و گفتند: شما او را با مهر ناچیزی به ازدواج علی (ع) درآوردید. پیامبر (ص) فرمودند: «من او را به ازدواج علی (ع) درنیاوردم؛ بلکه خداوند آن ازدواج را منعقد کرد و … خداوند به سدره المنتهی دستور داد تا آنچه که دارد بر فاطمه (س) نثار کند. پس آن دُرّ و جواهر و مرجان خود را نثار نمود.»

در «تفسیر عیّاشی»، حدیثی آمده است که مقام زهرای اطهر (س) را این‌گونه بیان می ‌کند: 

لقد نَحَلَ اللهُ طوبی فی مهر فاطمه(س) و جَعَلَها فی دار علیّ بن ابی‌طالب(ع)؛

خداوند درخت طوبی را در مهر حضرت فاطمه (س) به او بخشید و آن را در خانه ی علی (ع) قرار داد.

عبدالوهّاب شعرانی در کتاب «الیواقیت و الجواهر» آورده است: 

اگر تو بگویی اصل شجره طوبی در کدام منزل از بهشت است، جواب این است که محییّ ‌الدّین در «فتوحات» و شیخ ابن ابی منصور در رساله خود گفته ‌اند: اصل شجره طوبی در منزل علیّ بن ابی‌طالب (ع) است، به سبب اینکه شجره طوبی حجاب مظهر نور فاطمه ی زهرا (س) است. پس هیچ ‌یک از هشت درِ بهشت و نه خانه‌ ای و نه مکانی به آن درجه نیست؛ مگر اینکه در آن شاخه ‌ای از شجره طوبی است که غالب مردم نمی ‌دانند اصل آن در کجاست … و تمامیّت این نعمت نیست، مگر به جهت اینکه سرّ هر نعمتی که در بهشت است و هر نصیبی که در آن به اولیا می‌ رسد، مُتفرِّع از نور فاطمه (س) است. بنابراین، مرتّب او را می‌ بوسید و می ‌فرمود: 

«فَکُلمَّا اشتَقتُ اِلی الجَنَّۀِ قَبَّلتُها وَ ما قَبَّلتُها الّا وَجَدتُ رائحۀَ شجره طوبی منها؛

هر گاه که مشتاق بهشت می‌ شوم، او را می ‌بوسم و بوی درخت طوبی را استشمام می ‌کنم.»

نیز جمله «فَانَا اِذا إشتَقتُ اِلَی الجَنَّۀِ اَدنَیتُها (فاطمه) فَشَممتُ ریحَ الجَنَّۀِ؛

پس من هنگامی که مشتاق بهشت می ‌شوم، به او نزدیک می ‌شوم و بوی بهشت را استشمام می ‌نمایم.»

حال به وجود حرف «ط» در این واژه‌ ها نگاهی بیندازیم: مصطفی، فاطمه، علیّ بن ابی‌طالب. ضمن اینکه در نام دیگر ائمّه حرف«ط» دیده نمی ‌شود.
از حضرت موسی بن جعفر (ع) نقل شده که وی به نقل از پدرانش فرمودند: 

«از پیامبر درباره طوبی سؤال شد. فرمود: «درختی است که اصل آن در خانه من و شاخه‏ های آن در خانه ‏های اهل بهشت است.» سپس بار دیگر از حضرتش سؤال کردند. فرمود: «اصل آن در خانه علی است.» علّت را سؤال کردند. فرمود: «خانه من و علی در بهشت، در یک مکان است.»

طوبی به وجود هر سه گره خورده است. بار دیگر به حرف «ط» در این آیه دقّت کنیم. « إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ‌» فاطمه کوثر است و نور خدا « يُرِ‌يدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ‌ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ …»  
راز فاطمه « وَ السِّرِّ المُستَودَعِ فیها » تا ظهور ناظر طوبی، یعنی حضرت ولیّ عصر (عج) پا برجاست.

ثبت دیدگاه

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.