💠🔶💠 حدیث عدل
🔸 معنای مشیّت و اراده و قدر و قضای خداوند در عالم تشریع که فاعلش انسان قادر مختار است
✳️ عَنْ يَزِيدَ بْنِ عُمَيْرِ بْنِ مُعَاوِيَةَ اَلشَّامِيِّ ، قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى عَلِيِّ بْنِ مُوسَى اَلرِّضَا (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ) بِمَرْوَ ، فَقُلْتُ لَهُ: يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ ، رُوِيَ لَنَا عَنِ اَلصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (عَلَيْهِمَا اَلسَّلاَمُ)، أَنَّهُ قَالَ: «لاَ جَبْرَ وَ لاَ تَفْوِيضَ، بَلْ أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ» مَا مَعْنَاهُ؟ فَقَالَ: «مَنْ زَعَمَ أَنَّ اَللَّهَ يَفْعَلُ أَفْعَالَنَا ثُمَّ يُعَذِّبُنَا عَلَيْهَا فَقَدْ قَالَ بِالْجَبْرِ ، وَ مَنْ زَعَمَ أَنَّ اَللَّهَ فَوَّضَ أَمْرَ اَلْخَلْقِ وَ اَلرِّزْقِ إِلَى حُجَجِهِ ( عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمُ) فَقَدْ قَالَ بِالتَّفْوِيضِ ، وَ اَلْقَائِلُ بِالْجَبْرِ كَافِرٌ، وَ اَلْقَائِلُ بِالتَّفْوِيضِ مُشْرِكٌ». فَقُلْتُ: يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ ، فَمَا أَمْرٌ بَيْنَ أَمْرَيْنِ؟ فَقَالَ: «وُجُودُ اَلسَّبِيلِ إِلَى إِتْيَانِ مَا أُمِرُوا بِهِ، وَ تَرْكِ مَا نُهُوا عَنْهُ». قُلْتُ لَهُ:
وَ هَلْ لِلَّهِ مَشِيئَةٌ وَ إِرَادَةٌ فِي ذَلِكَ؟ فَقَالَ: «أَمَّا اَلطَّاعَاتُ فَإِرَادَةُ اَللَّهِ تَعَالَى وَ مَشِيئَتُهُ فِيهَا اَلْأَمْرُ بِهَا، وَ اَلرِّضَا لَهَا، وَ اَلْمُعَاوَنَةُ عَلَيْهَا، وَ إِرَادَتُهُ وَ مَشِيئَتُهُ فِي اَلْمَعَاصِي اَلنَّهْيُ عَنْهَا، وَ اَلسَّخَطُ لَهَا، وَ اَلْخِذْلاَنُ عَلَيْهَا».
قُلْتُ: فَلِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ [فِيهَا] اَلْقَضَاءُ؟ قَالَ: «نَعَمْ، مَا مِنْ فِعْلٍ يَفْعَلُهُ اَلْعِبَادُ مِنْ خَيْرٍ أَوْ شَرَّ إِلاَّ وَ لِلَّهِ فِيهِ قَضَاءٌ».
قُلْتُ: فَمَا مَعْنَى هَذَا اَلْقَضَاءِ؟ قَالَ: « اَلْحُكْمُ عَلَيْهِمْ بِمَا يَسْتَحِقُّونَهُ مِنَ اَلثَّوَابِ وَ اَلْعِقَابِ فِي اَلدُّنْيَا وَ اَلْآخِرَةِ».
✴️ زيد بن عمير بن معاويه گويد:در مرو به خدمت امام رضا عليه السّلام رسيدم و از آن حضرت سؤال نمودم كه از امام صادق عليه السّلام روايتى براى ما نقل شده است كه فرمودند:«نه جبر است،نه تفويض بلكه چيزى است بين دو امر» معناى اين حديث چيست؟
امام عليه السّلام فرمودند: كسى كه گمان كند خداوند كارهاى ما را انجام مى‌دهد و سپس به خاطر آنها ما را عذاب مى‌كند،قائل به جبر شده است،و كسى كه گمان كند خداوند مسألۀ خلق و رزق و روزى دادن به مخلوقات را به ائمّه
عليهم السّلام واگذار نموده است،قائل به تفويض شده است،و قائل به جبر كافر است و قائل به تفويض مشرك.
راوى گويد:پرسيدم پس«أمر بين امرين»(چيزى بين دو امر)يعنى چه؟
فرمود:يعنى راه باز است كه آنچه را خدا دستور داده انجام دهند،و آنچه را نهى فرموده ترك كنند،
راوى گويد: سؤال كردم:آيا در مورد اعمال بندگان مشيّت و ارادۀ خداوند،سارى و جارى نيست؟
فرمود:اراده و مشيّت خداوند در مورد طاعات،عبارتست از دستور و رضايت خداوند به آن عمل و كمك نمودن بندگان در انجام آن و اراده و مشيّت خدا در مورد معاصى عبارتست از نهى كردن و خشمگين بودن از آن عمل و يارى نكردن بندگان در انجام آن،
راوى گويد: پرسيدم آيا خداوند در بارۀ اعمال بندگان«قضاء»دارد؟
فرمود: بله،بندگان،هيچ كارى،چه خير و چه شرّ،انجام نمى‌دهند مگر اينكه خداوند در مورد آن كار،قضائى دارد،
پرسيدم،معنى اين قضاء چيست؟
فرمود: معنى اين قضاء آنست كه خداوند حكم مى‌كند آن ثواب و عقابى كه در دنيا و آخرت به خاطر اعمالشان مستحقّ آن هستند،به ايشان داده شود.
📙بحار الأنوار، ج ۵، ص ۱۱
📕 الاحتجاج ج ۲، ص ۴۱۴
📘عيون أخبار، ج ۱، ص ۱۲۴ باب ۱۱ ح ۱۷
📗 البرهان في تفسير القرآن ج ۳، ص ۵۱۶ [سورة الإسراء : الآیات 23 الی 24]
〰️〰️🔸〰️〰️🔸〰️〰️🔸〰️〰️🔸〰️〰️
🤲 اللهم عجل لولیک الفرج و العافیة و النصر
🤲 اللهم ما عَرَّفْتَنا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْناهُ وَما قَصُرْنا عَنْهُ فَبَلِّغْناهُ.
پروردگارا هر آنچه از حق به ما شناساندي تاب و تحملش را نيز به ما عنايت کن و هر آنچه را که ما در رسیدن به آن کوتاهی کردیم ما را به آن برسان.
ثبت دیدگاه