غرر الحكم و درر الكلم ؛ ؛ ص632
قال امیرالمومنین ع :من وقّر عالما فقد وقّر ربّه.
امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) فرمودند:کسی که عالمی را محترم شمارد، همانا خدای خویش را محترم شمرده است .
*************
بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج2 / 23 / باب 8
روضة الواعظين قَالَ النَّبِيُّ ص :سَاعَةٌ مِنْ عَالِمٍ يَتَّكِئُ عَلَى فِرَاشِهِ يَنْظُرُ فِي عَمَلِهِ خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ الْعَابِدِ سَبْعِينَ عَاماً.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)فرمودند: یا علی ساعتی که عالمی به رختخواب خود زده و مشغول مطالعه است از عبادت هفتاد سال بهتر است.
**************
بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج1 / 194 / باب 2
عَنْ جَابِرٍ الْجُعْفِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص : اغْدُ عَالِماً أَوْ مُتَعَلِّماً وَ إِيَّاكَ أَنْ تَكُونَ لَاهِياً مُتَلَذِّذاً.
امام باقر (علیه السّلام) فرمودند : یا عالم باش و یا طالبِ علم، مبادا سرگرم لذّت های زودگذر دنیا باشی.
**************
بحار الأنوار (ط – بيروت) ؛ ج2 ؛ ص31
قَالَ الصَّادِقُ ع : الْعِلْمُ أَصْلُ كُلِ حَالٍ سَنِيٍّ وَ مُنْتَهَى كُلِّ مَنْزِلَة رَفِيعَةٍ .
امام صادق (علیه السّلام) فرمودند: علم، اساس هر مجد و عظمت و غایت هر منزلت و مقام والاست.
*************
غرر الحكم و درر الكلم / 85 / 1617 ….. ص : 85
قال امیرالمومنین ع :ألعلم يهدى إلى الحقّ
امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) فرمودند: علم، انسان را به سوی حق هدایت می کند.
*************
بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج1 / 181 / باب 1
عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص : طَالِبُ الْعِلْمِ بَيْنَ الْجُهَّالِ كَالْحَيِّ بَيْنَ الْأَمْوَاتِ.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: جویای علم، میان افراد نادان، همچون زنده است میان مردگان.
*************
بحار الأنوار (ط – بيروت) ؛ ج2 ؛ ص18
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: عَالِمٌ يُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَةِ سَبْعِينَ أَلْفَ عَابِدٍ.
امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: ثواب عالمی که مردم از علم او بهره مند گردند از عبادت هزار عابد بهتر است .
***************
بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج67 / 71 / باب 45 ص : 62 ح 21
جامع الأخبار قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص : رَجَعْنَا مِنَ الْجِهَادِ الْأَصْغَرِ إِلَى الْجِهَادِ الْأَكْبَرِ .
وَ قَالَ مَنْ غَلَبَ عِلْمُهُ هَوَاهُ فَهُوَ عِلْمٌ نَافِعٌ وَ مَنْ جَعَلَ شَهْوَتَهُ تَحْتَ قَدَمَيْهِ فَرَّ الشَّيْطَانُ مِنْ ظِلِّهِ .
وَ قَالَ ص يَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى أَيُّمَا عَبْدٍ أَطَاعَنِي لَمْ أَكِلْهُ إِلَى غَيْرِي وَ أَيُّمَا عَبْدٍ عَصَانِي وَكَلْتُهُ إِلَى نَفْسِهِ ثُمَّ لَمْ أُبَالِ فِي أَيِّ وَادٍ هَلَكَ.
– جامع الاخبار رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمودند : ما از جهاد كوچك (مبارزه با کفّار )مراجعت كرده و به سوى جهاد بزرگتر ( مبارزه با هوای نفس )رهسپاريم .
و باز فرمود : كسى كه دانش و بينش او بر هواهاى نفسانيش غالب گردد چنين علمى سودمند است و هر كس شهوات و خواستههاى نفس را زير پاى خود نهاده و بر آنها مسلط شود. شيطان از سايه چنين شخصى مي گريزد .
حدیث قدسی و فرمود: خداوند متعال مي فرمايد : آن بندهاى كه مطيع من باشد او را واگذار به غير خودم نمىكنم و آن بندهاى كه نافرمانى مرا نمايد او را به خودش رها مي نمايم و هيچ باكى ندارم و اهميتى نمي دهم كه در چه بيابانى گرفتار شود و بميرد . (لطف و عنايتم را از او برمي دارم)
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ؛ ؛ ص483 حکمت 88
وَ قَالَ امیرالمومنین ع : أَوْضَعُ الْعِلْمِ مَا وُقِفَ عَلَى اللِّسَانِ وَ أَرْفَعُهُ مَا ظَهَرَ فِي الْجَوَارِحِ وَ الْأَرْكَان.
امیر مومنان (علیه السّلام) فرمودند: بی ارزش ترین علم آن است که از زبان تجاوز نکند و با ارزش ترین علم آن است که اثرش در همه اعضای بدن آشکار گردد.
**********
بحار الأنوار (ط – بيروت) / ج1 / ص : 162
108 وَ عَنْهُ ع : أَيْضاً الْعِلْمُ أَفْضَلُ مِنَ الْمَالِ بِسَبْعَةٍ الْأَوَّلُ أَنَّهُ مِيرَاثُ الْأَنْبِيَاءِ وَ الْمَالَ مِيرَاثُ الْفَرَاعِنَةِ الثَّانِي الْعِلْمُ لَا يَنْقُصُ بِالنَّفَقَةِ وَ الْمَالُ يَنْقُصُ بِهَا الثَّالِثُ يَحْتَاجُ الْمَالُ إِلَى الْحَافِظِ وَ الْعِلْمُ يَحْفَظُ صَاحِبَهُ الرَّابِعُ الْعِلْمُ يَدْخُلُ فِي الْكَفَنِ وَ يَبْقَى الْمَالُ الْخَامِسُ الْمَالُ يَحْصُلُ لِلْمُؤْمِنِ وَ الْكَافِرِ وَ الْعِلْمُ لَا يَحْصُلُ إِلَّا لِلْمُؤْمِنِ خَاصَّةً السَّادِسُ جَمِيعُ النَّاسِ يَحْتَاجُونَ إِلَى صَاحِبِ الْعِلْمِ فِي أَمْرِ دِينِهِمْ وَ لَا يَحْتَاجُونَ إِلَى صَاحِبِ الْمَالِ السَّابِعُ الْعِلْمُ يُقَوِّي الرَّجُلَ عَلَى الْمُرُورِ عَلَى الصِّرَاطِ وَ الْمَالُ يَمْنَعُهُ.
امام على «ع»: علم برتر از مال است به هفت دليل: اول اینکه علم ميراث پيامبران است و مال ميراث فرا عنه ،
دوم اینکه اگر علمت را به دیگران یاد بدهی چیزی از تو کم نمی شود ولی اگر مالت را به دیگران ببخشی از مال تو کم می شود،
سوم اینکه مال احتیاج به حافظ و نگهبان دارد ولی علم از صاحبش محافظت می کند ،
چهارم اینکه علم با تو در کفن می شود ولی مال تو در دنیا (برای وارثینت ) باقی می ماند.( و تو بابت آن مال روز قیامت باید حساب پس بدهی که از چه راهی به دست آورده ای ؟ منظور از علم علم معرفه النّفس ، یعنی علوم محمد وآل محمد صلوات الله علیهم اجمعین است که بعد از مردن هم با انسان باقی می ماند بقیّه ی علوم مثل فیزیک و شیمی و… دنیایی هستند و موقع مرگ همه می ریزند و در آخرت با انسان نیستند مگر اینکه در دنیا به وسیله ی آن علوم به خلق الله کمک کرده باشی تا در آخرت باعث نجاتت شود. ) ،
پنجم اینکه هم مومن و هم کافر مال را به دست می آورند ولی علم مخصوص مومنین خاص است و آن را به دست نمی آورد، مگر کسی که مومن باشد .( علم محمد و آل محمد اعطایی است ، اکتسابی نیست باید به محمد و آل محمد وصل باشی و ظرف دلت با انجام واجبات و ترک محرمات ودر نظر گرفتن رضای خدا و اهل بیت ع آماده پذیرش این علوم باشد . و اگر غیر از این باشی به هر درجه ی علمی هم گه برسی سقوط می کنی و ریز ریز می شوی ) ،
ششم اینکه همه ی مردم در امر دینشان به صاحب علم احتیاج دارند ولی به صاحب مال احتیاجی ندارند .
هفتم اینکه علم انسان را هنگام عبور از پل صراط قوی می کند ولی مال هنگام عبور از پل صراط مانع صاحبش می شود چون باید جواب پس بدهد که از چه راهی به دست آورده ودر چه راهی مصرف کرده و …
**********
الحياة / ترجمه احمد آرام / ج3 / ص : 419
قال امیرالمومنین ع : العلم أفضل من المال بسبعة: الأوّل أنّه ميراث الأنبياء، و المال ميراث الفراعنة.
امام على «ع»: علم برتر از مال است به هفت دليل: نخست آنكه علم ميراث پيامبران است و مال ميراث فرعونیان …
**********
–الخصال ؛ ج1 ؛ ص186
– حَدَّثَنَا أَبُو الْحَسَنِ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الشَّاهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الْخَوَّاصُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُونُسَ الْكُدَيْمِيُّ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ وَكِيعٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سُفْيَانَ الثَّوْرِيِّ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ كُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ قَالَ: خَرَجَ إِلَيَّ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع فَأَخَذَ بِيَدِي وَ أَخْرَجَنِي إِلَى الْجَبَّانِ وَ جَلَسَ وَ جَلَسْتُ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَيَّ فَقَالَ :يَا كُمَيْلُ احْفَظْ عَنِّي مَا أَقُولُ لَكَ النَّاسُ ثَلَاثَةٌ عَالِمٌ رَبَّانِيٌّ وَ مُتَعَلِّمٌ عَلَى سَبِيلِ نَجَاةٍ وَ هَمَجٌ رَعَاعٌ أَتْبَاعُ كُلِّ نَاعِقٍ يَمِيلُونَ مَعَ كُلِّ رِيحٍ لَمْ يَسْتَضِيئُوا بِنُورِ الْعِلْمِ وَ لَمْ يَلْجَئُوا إِلَى رُكْنٍ وَثِيقٍ
يَا كُمَيْلُ الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ وَ الْمَالُ تَنْقُصُهُ النَّفَقَةُ وَ الْعِلْمُ يَزْكُو عَلَى الْإِنْفَاقِ يَا كُمَيْلُ مَحَبَّةُ الْعَالِمِ دِينٌ يُدَانُ بِهِ تُكْسِبُهُ الطَّاعَةَ فِي حَيَاتِهِ وَ جَمِيلَ الْأُحْدُوثَةِ بَعْدَ وَفَاتِهِ فَمَنْفَعَةُ الْمَالِ تَزُولُ بِزَوَالِهِ
يَا كُمَيْلُ مَاتَ خُزَّانُ الْأَمْوَالِ وَ هُمْ أَحْيَاءٌ وَ الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِيَ الدَّهْرُ أَعْيَانُهُمْ مَفْقُودَةٌ وَ أَمْثَالُهُمْ فِي الْقُلُوبِ مَوْجُودَةٌ هَاهْ وَ إِنَّ هَاهُنَا وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ لَعِلْماً جَمّاً لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً بَلَى أَصَبْتُ لَقِناً غَيْرَ مَأْمُونٍ يَسْتَعْمِلُ آلَةَ الدِّينِ فِي الدُّنْيَا وَ يَسْتَظْهِرُ بِحُجَجِ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ بِنِعَمِهِ عَلَى عِبَادِهِ لِيَتَّخِذَهُ الضُّعَفَاءُ وَلِيجَةً مِنْ دُونِ وَلِيِّ الْحَقِّ أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْعِلْمِ لَا بَصِيرَةَ لَهُ فِي أَحْنَائِهِ يُقْدَحُ الشَّكُّ فِي قَلْبِهِ بِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ أَلَا لَا ذَا وَ لَا ذَاكَ فَمَنْهُومٌ بِاللَّذَّاتِ سَلِسُ الْقِيَادِ أَوْ مُغْرًى بِالْجَمْعِ وَ الِادِّخَارِ لَيْسَا مِنْ رُعَاةِ الدِّينِ أَقْرَبُ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَةُ كَذَلِكَ يَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِيهِ .
اللَّهُمَّ بَلَى لَا تَخْلُو الْأَرْضُ مِنْ قَائِمٍ بِحُجَّةٍ ظَاهِرٍ أَوْ خَافٍ مَغْمُورٍ لِئَلَّا تَبْطُلَ حُجَجُ اللَّهِ وَ بَيِّنَاتُهُ وَ كَمْ وَ أَيْنَ أُولَئِكَ الْأَقَلُّونَ عَدَداً الْأَعْظَمُونَ خَطَراً بِهِمْ يَحْفَظُ اللَّهُ حُجَجَهُ حَتَّى يُودِعُوهَا نُظَرَاءَهُمْ وَ يَزْرَعُوهَا فِي قُلُوبِ أَشْبَاهِهِمْ هَجَمَ بِهِمُ الْعِلْمُ عَلَى حَقَائِقِ الْأُمُورِ فَبَاشَرُوا رُوحَ الْيَقِينِ وَ اسْتَلَانُوا مَا اسْتَوْعَرَهُ الْمُتْرَفُونَ وَ أَنِسُوا بِمَا اسْتَوْحَشَ مِنْهُ الْجَاهِلُونَ صَحِبُوا الدُّنْيَا بِأَبْدَانٍ أَرْوَاحُهَا مُعَلَّقَةٌ بِالْمَحَلِّ الْأَعْلَى
يَا كُمَيْلُ أُولَئِكَ خُلَفَاءُ اللَّهِ وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِهِ هَايْ هَايْ شَوْقاً إِلَى رُؤْيَتِهِمْ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لِي وَ لَكُمْ.
مردم سه دسته اند
– كميل بن زياد مىگويد: على بن ابى طالب (ع) نزد من آمد و دستم را گرفت و مرا به صحرا برد و نشست و من هم نشستم، آنگاه سرش را به سوى من بلند كرد و فرمود: اى كميل، آنچه با تو مىگويم به ياد داشته باش،
ای کمیل ، مردم سه دستهاند: دسته ی اول :عالم ربّانی (یعنی کسی که با اعمال و رفتار وگفتارش تو را به خدا نزدیک تر می کند ) دسته ی دوم : کسی که طالب علم و در راه نجات هست . دسته ی سوم : فرومايگان پست كه همچون پشه ریزه ها هستند ، آنها با هر بادى به این طرف و آن طرف مىروند و با نور علم خود را روشن نكردهاند و به پايهاى محكم پناه نبردهاند.
اى كميل، علم بهتر از مال است، چون علم تو را مواظبت مىكند ولى تو بايد مواظب مال باشى، مصرف كردن، از مال مىكاهد ولى هرچه قدر علم را به دیگران یاد بدهی علم خودت هم رشد و نموّ مى کند .
اى كميل، دوست داشتن عالم آيينى است كه با آن اطاعت (خدا) به عمل مىآيد و تو آن را به دست مىآورى و آن همان پيروى از او در حال حيات و تعريف از او پس از مرگ اوست. منفعت مال با از بين رفتن آن مال از بین می رود .
اى كميل، ثروت اندوزان همچون مردگانى هستند به صورت زنده ولى دانشمندان تا پايان روزگار پايندهاند خودشان از ميان مردم بيرون مي روند ولى جاى خود را در دلهاى مردم از دست نمی دهند. (بدنهاى آنان از ميان رفته ولى خاطره آنان در دلها باقى است.)
آه! در اينجا– و به سينهاش اشاره كرد- دانش انبوهى است، كاش براى آن حاملانى مىيافتم، آرى؛ كسى را يافتهام كه زود مىفهمد ولى مورد اطمينان نيست، دين را به عنوان ابزارى براى دنيا به كار مىبرد و با حجّتهاى خدا بر خلق او و با نعمتهاى خدا بر بندگان او بزرگى مىفروشد، تا ضعيفان او را به جاى امام بر حق، تكيهگاه خود قرار بدهند.
يا كسى است كه تسليم حاملان علم است ولى بينشى در پيرامون علم ندارد و با نخستين شبههاى كه عارض مىشود شك به دلش مىافتد، آگاه باشيد كه نه اين و نه آن. يا كس ديگرى است كه به دنبال لذتهاست و اختيار خود را به شهوت داده است، يا كسى است كه در ثروت اندوزى افتاده است، اين دو از پاسداران دين نيستند و بيشتر به چارپايان چرنده شباهت دارند، اين چنين علم با مرگ دارندگانش مىميرد.
خداوندا! آرى، زمين از قيامكننده اى كه حجّت تو باشد خالى نمىماند كه يا آشكار و يا از ترس پنهان است، تا حجّتها و بيّنههاى خداوند باطل نگردد، آنان تعدادشان چقدر است و كجايند؟ آنان از نظر تعداد اندكند و از نظر مقام بزرگوارند، خداوند به وسيله آنان حجتهاى خود را نگه مىدارد تا آن را به همانندهاى خود بسپارند و آن را در دلهاى آنان بكارند، علم آنان را به حقايق امور رسانيده است و به اوج يقين رسيدهاند و آنچه را كه خوشگذرانان دشوار مىشمارند، آسان يافتهاند و به آنچه نادانان از آن مىترسند انس گرفتهاند، با بدنهايى در دنيا هستند كه ارواح آنها با جايگاهى والا پيوند دارد،
اى كميل، آنان خليفههاى خداوند و دعوتكنندگان به دين او هستند، آه آه! سخت اشتياق ديدارشان را دارم، و بر خود و شما از خداوند طلب آمرزش مىكنم.
**********
غرر الحكم و درر الكلم ؛ ؛ ص 105
قال امیرالمومنین ع : الْعِلْمُ خَيْرٌ مِنَ الْمَالِ الْعِلْمُ يَحْرُسُكَ وَ أَنْتَ تَحْرُسُ الْمَالَ.
امیر المومنین (علیه السّلام)فرمودند: علم، از مال بهتر است زیرا علم از تو حراست می کند و تو از مال نگهداری می کنی.
ثبت دیدگاه